Η αρχή της αναλογικότητας, το αυτόφωρο και η φορολογική διοίκηση

Η αρχή της αναλογικότητας, το αυτόφωρο και
η φορολογική διοίκηση
 

ΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΠΟΥ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ οι γραμμές αυτές ολοκληρώνεται η διαβούλευση του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, στο οποίο το υπουργείο Οικονομικών έχει περιλάβει διατάξεις που αυστηροποιούν τις ποινικές και διοικητικές κυρώσεις για τα φορολογικά αδικήματα. 

Ο υπουργός Οικονομικών, κ. Γ. Παπακωνσταντίνου επιθυμεί να πείσει τους κοινωνικούς και παραγωγικούς φορείς ότι η κατ’ ουσία αναδρομική μετατροπή του αδικήματος της φοροδιαφυγής από στιγμιαίο σε διαρκές με έγκλημα, ώστε να είναι δυνατή η εφαρμογή αυτόφωρης διαδικασίας, είναι αναγκαία προκειμένου να περιορισθεί το απεχθές φαινόμενο της εκτεταμένης φοροδιαφυγής.

Κύριο επιχείρημα του υπουργού Οικονομικών είναι η ευρεία έκταση της φοροδιαφυγής. Ιδίως, η μη καταβολή ληξιπρόθεσμων και βεβαιωμένων χρεών προς το Δημόσιο καθώς και η μη απόδοση παρακρατηθέντων φόρων εισοδήματος και Φ.Π.Α. Ο υπουργός Οικονομικών βρίσκει συνταγματικό έρεισμα για την άποψή του στην αρχή της φοροδοτικής ικανότητας. Σύμφωνα με την αρχή αυτή όλοι οι Έλληνες πολίτες έχουν την τιμητική υποχρέωση να συνεισφέρουν στα δημόσια βάρη ανάλογα με τις δυνάμεις τους (άρθρο 4 παρ. 5 Σ.). Εκτός, όμως, από το συνταγματικό έρεισμα, κατά την εκφορά της άποψής του αυτής, ο υπουργός Οικονομικών βρίσκει ηθικό και κοινωνικό έρεισμα. Κάποιοι Έλληνες έχουν αποφασίσει να ζουν κλέβοντας τους υπόλοιπους. Και αυτό πρέπει να σταματήσει.

ΠΟΛΛΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΤΗΛΕΣ ΤΟΥ Δ.Φ.Ν. υποστηρίζουμε ότι η φοροδιαφυγή συνιστά κοινωνική πληγή τέτοιας μάλιστα επικινδυνότητας, ώστε να κινδυνεύει η ύπαρξη του κράτους. Επομένως, κάθε προσπάθεια της εκτελεστικής εξουσίας να την περιορίσει, δηλαδή να περιορίσει την κατ’ ουσία κλοπή από κάποιους σε βάρος των υπολοίπων δεν μπορεί παρά να μας βρίσκει καταρχήν ευνοϊκά διακείμενους. Ζήτημα γεννάται κατά την εξέταση των επιμέρους μέσων, τα οποία επιλέγει κάθε κυβερνητικός σχηματισμός για την επίτευξη του στόχου. Ο προβληματισμός επικεντρώνεται στη νομιμότητα και σκοπιμότητα των μέσων που προκρίνει κάθε κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει, ώστε να πετύχει τον κοινωνικά αναγκαίο στόχο του περιορισμού της φοροδιαφυγής.

Πολύ φοβούμαστε ότι η πρόθεση του υπουργού Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου ούτε τον Νόμο, αλλά ούτε και τον Σκοπό εξυπηρετεί. Συγκρούεται κατ’ ουσία με το θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα της μη δυνατότητας αναδρομικής εφαρμογής ποινικής διάταξης (άρθρο 6 παρ. 1 Σ.). Και συγκρούεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιδρά στον πυρήνα του δικαιώματος αυτού και τελικά να τον καταλύει. Και είναι σημαντικό να μην καταλύεται ο πυρήνας αυτός, ακόμη και αν η προστασία του ευνοεί τον κλέφτη-φοροφυγά. Διότι, η μη παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 Σ. προασπίζει το κράτος δικαίου και κρατικά οργανωμένη ελληνική κοινωνία χωρίς κράτος δικαίου δεν μπορεί να προχωρήσει.

Επιπρόσθετα, όμως, δεν εξυπηρετεί ούτε τον σκοπό του υπουργού Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου. Διότι, όσοι έως σήμερα δεν έχουν καταβάλει βεβαιωμένες και ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο και όσοι ανέλεγκτα έχουν παρακρατήσει και δεν έχουν αποδώσει φόρους, το έχουν πράξει εκμεταλλευόμενοι την ανεπάρκεια του ελεγκτικού και φορολογικού μηχανισμού. Δεν θα μπορούσαν όλοι αυτοί οι κατ’ ουσία κλέφτες να είχαν δράσει, αν το περιβάλλον δεν τους δημιουργούσε τις κατάλληλες συνθήκες να το κάνουν. Κατά συνέπεια, όσο και να αυστηροποιείται το ποινικό και διοικητικό κυρωτικό πλαίσιο, οι κατ’ επάγγελμα φοροφυγάδες θα εξακολουθούν να δρουν ανενόχλητοι, αφού δεν αναδιαρθρώνεται ο τρόπος δράσης της εκτελεστικής φορολογικής εξουσίας. Και όχι απλώς θα δρουν ανενόχλητοι, αλλά η αυστηροποίηση του πλαισίου χωρίς την παράλληλη αναδιάταξη του μηχανισμού θα εντείνει φαινόμενα εκβιασμού, συναλλαγής και διαφθοράς.

ΕΤΣΙ, ΛΟΙΠΟΝ, η κατά τα λοιπά αγαθή πρόθεση του υπουργού Οικονομικών τελικά διακυβεύει το ήδη τραυματισμένο κράτος δικαίου, χωρίς να μπορεί να παράγει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Μοιάζει να είναι ατελέσφορο το μέσο για τον επιδιωκόμενο σκοπό, κατά παράβαση της ουσιώδους αρχής της αναλογικότητας, η ύπαρξη της οποίας χαρακτηρίζει κάθε κράτος δικαίου.                                                                r

Α.Κ.Μ.